Dolny Śląsk skrywa wiele tajemniczych miejsc, które potrafią skutecznie „przenosić w czasie”. Możemy wybrać się do czasów, kiedy na tym terenie występowały aktywne wulkany, a także w trochę mniej odległe momenty, gdy tereny Dolnego Śląska należały do Niemiec. A dziś zabieramy Was do wsi Nowy Kościół, gdzie odwiedzimy 800-letnie ruiny!
Historia 800-letniego, romańskiego kościoła pw. Najświętszej Marii Panny w Nowym Kościele koło Złotoryji
W pierwszej połowie XIII wieku w ówczesnym Neukirch a. Katzbach został wzniesiony jednonawowy kościół z łamanego kamienia (wzmiankowany w roku 1228). Jego budowę ufundowała podobno Św. Jadwiga, małżonka księcia Henryka Brodatego. Kościół kryty był wówczas dwoma przęsłami sklepień krzyżowo-żebrowych (z wieku XIII), z których zachowały się narożne służki. Podobno jeszcze po wojnie wsporniki przyścienne, głowice służek narożnych oraz bazy pokryte były bogatą dekoracją rzeźbiarską, o cechach romańskich. Przy głowicach portalu głównego widniały również ślady polichromii.
źródło: Z. Świechowski „Architektura na Śląsku do połowy XIII w.”
W XVI wieku pojawiło się tu sklepienie sieciowe. Ok. 1600 roku świątynia została rozbudowana od zachodu przy nawie o kwadratową wieżę z baniastym hełmem z prześwitem oraz o przybudówki od północy i południa (1626 rok).
Po 1620 roku kolejne pokolenia – właściciele wsi, pastorzy – dążyli do przejęcia budowli. Powód był dość jasny. We wsi znajdował się tylko jeden katolicki kościół, a liczba wiernych drastycznie spadała. Z każdym rokiem kolejni mieszkańcy przechodzili na rozkwitający tu ewangelicyzm.W czasie wojny trzydziestoletniej, pomiędzy protestanckimi państwami Świętego Cesarstwa Rzymskiego, a katolicką dynastią Habsburgów budynek stał się na tyle „pożądany” przez oba wyznania, że w 1628 r. kościół obwarowano. Został on otoczony owalnym, grubym murem kamiennym zaopatrzonym w strzelnice oraz masywną piętrową bramę.
Brama ta od strony zewnętrznej, wraz z wieżą chowającą się za nią, przywołują u mnie skojarzenia z rumuńskimi zamkami owianymi legendami o Draculi, a wam?:)
Od lat dwudziestych XIX wieku kościół jest nieużytkowany.
W 1936 roku ruiny oczyszczono i dokonano inwentaryzacji. W 1953 roku zabezpieczono mury i zdemontowano większość cenniejszych kamiennych elementów. Znajdują się one obecnie w Muzeum Architektury we Wrocławiu. (źródło: paskonikstronik.blogspot.com)
Dziś do zwiedzania udostępniony jest niewielki poewangelicki cmentarz okalający ruiny kościoła oraz wyremontowana wieża kościelna, na którą można wejść!
Uratowana wieża kościelna we wsi Nowy Kościół
W ostatnich latach wykonano poważne prace, aby uratować kościelną wieżę przed kompletną degradacją.
Zdjęcie dokumentujące prace remontowe wieży kościelnej.
Wyremontowano całość i dziś na wieżę można wejść bez obaw! Polecamy wam przyjrzenie się nie tylko widokom z góry, ale całej klatce, schodom, oraz konstrukcji jaką zobaczycie nad głowami, gdy już tam wejdziecie. Ile pracy włożono, abyśmy mogli pobyć tu kilka – kilkanaście minut. Niezmiennie wzrusza mnie ratowanie takich zrujnowanych miejsc od zniknięcia i zapomnienia.
Cmentarz z XIX wieku w Starym Kościele
Cmentarz wokół ruin kościoła jest niewielki. Znajdują się tu stare, poniemieckie nagrobki, jak i kilka współczesnych. Od wejścia przez bramę do wieży, przejdziemy żwirową drogą, mijając groby. Widać, że choć teren jest historycznie ruiną, to ktoś tu dba, aby wizyta w tym miejscu była przyjemnością.
Jak dojechać do cmentarza oraz ruin starego, XIII – wiecznego kościoła romańskiego pw. NMP w Nowym Kościele?
Wieś Nowy Kościół (Neukirch a. Katzbach), zlokalizowana jest w gminie Świerzawa, w powiecie Złotoryja. To właśnie tu odnajdziemy ukryte od głównej drogi, schowane za budynkami ruiny kościoła NMP oraz przyległy cmentarz.
Auto najlepiej zostawić tu: 51.07062126182039, 15.863785358124733 tuż przed sklepem spożywczym – jeśli będzie otwarty, to zajdźcie tam i kupcie jakąś przekąskę – to zawsze jakieś drobne wsparcie dla miejscowych:) . Do ruin kościoła dojdziecie drogą za budynkiem, przed którym jest parking.
Brama na teren cmentarza jest otwarta cały czas, a wieża kościelna jest udostępniona do zwiedzania w określonych godzinach.
Godziny otwarcia wieży kościelnej w Nowym Kościele:
od kwietnia do września
w godz.: 08.00 – 19.00
od grudnia do lutego
od piątku do niedzieli w godz.: 09.00 – 16.00,
poza sezonem czynny po wcześniejszym umówieniu telefonicznym
WSTĘP BEZPŁATNY
ADMINISTRATOR WIEŻY I KOŚCIOŁA: Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Świerzawie ul. Jeleniogórska 58, 59-540 Świerzawa Tel. (75) 71-35-27
Jeśli ten wpis się Tobie spodobał, to będzie nam mega miło, gdy zostawisz komentarz. A jeśli uważasz, że wpis warto pokazać światu dalej będzie super, gdy go udostępnisz na swoim Facebooku, Twitterze lub Instagramie:)
Ponadto zachęcamy, abyś obserwował nas na naszych kanałach społecznościowych, aby żaden nowy wpis Cię nie ominął:)
Aga Lisiecka
Jarek Nowakowski
