Templariusze,grunwaldzka przeprawa Jagiełły i klasztorne ogrody – Czerwińsk nad Wisłą

Miasto starsze od Warszawy, a jednak nowe – odzyskało prawa miejskie 1 stycznia 2020 roku po utracie ich… „za karę”.

Miasto, w którym król Jagiełło przeprowadzał swoje wojska idąc na Grunwald.

Miasto, w którym wieki temu zatrzymali się Templariusze.

To kolejna po Wyszogrodzie, o którym ostatnio pisałam (trochę zapomniana) perła Mazowsza – Czerwińsk nad Wisłą, który warto odwiedzić robiąc weekendowy wypad z Warszawy.

Czerwińsk nad Wisłą położenie

Czerwińsk nad Wisłą położony jest w obszarze wyjątkowo malowniczym, na tarasach skarpy prawego, wysokiego brzegu Wisły.

Do 1 stycznia 2020 roku był wsią z siedzibą gminy Czerwińsk nad Wisłą, w powiecie płońskim, w województwie mazowieckim, ok. 60 km od Warszawy i 40 km od Płocka. Idealnie położony na jednodniową wycieczkę z tychże miast.

Czerwińsk jest jednym z punktów Szlaku Książąt Mazowieckich, na części zachodniej Trasy Konrada Mazowieckiego.

Czerwińsk nad Wisłą rys historyczny

Historia miasta sięga aż 1155 roku i jej większa część skupia się na klasztorze kanoników regularnych z XII wieku.

Ale te najciekawsze wg mnie przywołuję Wam poniżej.

Templariusze w czerwińskim klasztorze – ukryty skarb?

„Miejsce to kojarzone jest często z pobytem zakonu templariuszy na ziemiach polskich. Wiadomo, że templariusze nie założyli nad Wisłą komandorii, ale kościół często pojawia się w kontekście domniemanych skarbów zakonnych, ukrytych jakoby w różnych miejscach Europy po tragicznych wydarzeniach roku 1307. Filip Piękny, któremu wpływy i bogactwo templariuszy były solą w oku, liczył na to, że niszcząc zakon, położy łapę na ich skarbcu kryjącym ogromną ilość kosztowności przywiezionych z Ziemi Świętej. Przeliczył się. Skarbiec okazał się pusty, co można połączyć z faktem, że krótko przed masowymi aresztowaniami zakonna flota opuściła port w la Rochelle i oddaliła się w nieznanym kierunku. Celem tej podróży mogła być Portugalia, Hiszpania albo Szkocja, ale mógł być też któryś z bałtyckich portów, np. Gdańsk.

Zwolennikiem i entuzjastą takiej teorii jest historyk dr Marcin Affek:

„Prawdziwą rewelację może kryć zapis w kronice klasztoru Kanoników Regularnych w Czerwińsku n. Wisłą informujący, że w 1310 r. przybyli tam na swoich statkach i prosili o schronienie templariusze z zachodniej Europy. Schronienia im wtedy udzielono, lecz zaraz potem ich statki odpłynęły w nieznanym kierunku. Zapis ten często interpretuje się w ten sposób, że statki mogły przywieźć ze sobą skarby likwidowanego zakonu, tym bardziej że kanonicy regularni bardzo szybko wybudowali po tej dacie nową, okazałą i kosztowną świątynię, a ranga ich klasztoru znacznie wzrosła na obszarze ówczesnej Polski po tym wydarzeniu. Wskazuje się również i na to, że reguła zakonna kanoników regularnych w jej części religijnej brzmiała wówczas niemal identycznie jak reguła templariuszy. Mielibyśmy więc tu do czynienia z zaprzyjaźnionymi ze sobą zgromadzeniami zakonnymi”.

Autorowi tych słów zarzuca się wprawdzie, że nie będąc mediewistą, powtarza zasłyszane legendy, z drugiej jednak strony nie jest w swoich poglądach (marzeniach?) odosobniony. Na ten sam zapisek powołuje się w książce „Skarby Polski” także Zdzisław Skrok. Źródło tej informacji, tzw. Kalendarz Czerwiński, potwierdza też, że po wielkim pożarze w 1328 r. kościół odbudowano z wielkim przepychem i to właśnie od tej chwili jego ranga w okolicy niezwykle wzrosła.” źródło: focus.pl

Mega przeprawa przez Wisłę króla Jagiełły w ekstremalnym czasie 48h

Między czerwcem, a lipcem 1410 roku w Czerwińsku zrealizowany został mega projekt polskiego króla- słynna przeprawa wojsk pod dowództwem Władysława Jagiełły. Przeprawy dokonano mostem łyżwowym. Taka taktyka pozwoliła na szybkie przerzucenie wojsk na prawy brzeg Wisły, połączenie wojsk polskich z nadciągającymi od strony Pułtuska siłami litewskimi, uzyskanie elementu zaskoczenia, a w rezultacie zwycięstwa Jagiełły pod Grunwaldem.

„Ustawienie 500 metrowego mostu o szerokości 3,5 metra na 150 łodziach płaskodennych w Czerwińsku nad Wisłą zajęło 8 godzin. Podpierające go łodzie, dla których przygotowano 400 kotwic, miały 5 m długości, 1,5 m szerokości, 1 m wysokości, maksymalne zanurzenie 0,7 m. Wyporność łodzi: 3,67 t.

Na budowę mostu zużyto 1200 m³ dębiny.

Czas budowy, uznany za rewelacyjnie krótki, wyniósł 6 miesięcy.

Prędkość przemarszu przest most wynosiła średnio 3 km./godz.

Liczba przeprawianych koni i sprzętu: 18.000 jazdy, 4.000 piechoty 30 dział 8.000 wozów z zaopatrzeniem

Długość przemarszu liczona wzdłuż mostu: Kawaleria – 90 km.,Tabor – 48 km., Artyleria – 0,6 km., Piechota – 1 km. razem 139,6 km.

Przeprawa trwała 3 dni i noce, czyli około 48h!

Zwycięska armia powracająca spod Grunwaldu przeprawiła się tym samym mostem we wrześniu 1410 r. na lewy brzeg Wisły pod Przypustem w pobliżu Ciechocinka. ” źródło:czerwinsk.salezjanie.pl

Co zobaczyć w Czerwińsku nad Wisłą?

Powyżej przytoczone historie podpowiadają nam co ciekawego czeka na nas w tym niewielkim mieście. Ale, żeby było łatwiej mamy dla Was listę z miejscami oraz mapkę z ich lokalizacją:)

Ciekawe miejsca w Czerwińsku:

– Bazylika Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Czerwińsku nad Wisłą (zwana też Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia)

– Klasztor oraz zabudowa przyklasztorna

– Ogród przyklasztorny

– Zabytkowe, drewniane domy w centrum

– Muzeum misyjne

Romańska perła architektury – Bazylika w Czerwińsku nad Wisłą

Kościół dawnego opactwa kanoników regularnych w Czerwińsku nad Wisłą jest właściwie jedyną oprócz Kościóła św. Piotra i Pawła w Rokiciu, zachowaną świątynią romańską na Mazowszu. Świątynia pochodzi z pierwszej połowy XII w. i choć początkowo w stylu romańskim, wraz z upływem wieków była przebudowywana i wzbogacana o kolejne style: gotycki i barokowy.

Na pierwszy rzut oka bazylika wygląda jak zamek. Może to przez dwie wieże, a może przez mur okalający gotycką bramę witającą odwiedzających przed wejściem do świątyni.

„Charakterystyczna monumentalna bryła kościoła o dwu-wieżowej fasadzie wraz z towarzyszącą mu od strony południowej trój-skrzydłową zabudową claustrum stanowi jeden z najstarszych i najcenniejszych w skali kraju przykładów architektury sakralnej, powstałej w wyniku nawarstwiania się rożnych stylów i epok, zasadniczo od XII do XVIII w.

Najcenniejszym elementem opisanego zespołu jest kościół, który ze względu na zachowane i uwidocznione romańskie cechy jego bryły, w tym kamienno-ceglane mury obwodowe, kamienne elementy detalu architektonicznego z konstrukcją monumentalnego portalu oraz odkryte we wnętrzach fragmenty romańskiego malarstwa ściennego, jest jednym z najlepiej zachowanych na ziemiach historycznego Mazowsza zabytków architektury romańskiej.” źródło: Rejestr zabytków

Mowa tu oczywiście o freskach:

– romańskich (XIII w.) odkrytych w 1951 r., przedstawiających sceny ze Starego i Nowego Testamentu. Niezwykle rzadkie w Polsce malowidła romańskie zachowały się tylko w kilku kościołach (m.in. w Świerzawie i w Tumie)

– gotyckich (XV w.)

Otoczenie Bazyliki w Czerwińsku nad Wisłą

– Klasztor w stylu gotyckim (XIV w.) z przebudową barokową i współczesną, w którym mieści się Muzeum Misyjne księży salezjanów oraz izba pamięci kard. Augusta Hlonda, prymasa Polski.

– Dom parafialny i plebania (dawny spichlerz z XVIII w.).

– Późnogotycka dzwonnica z 1457 r., tzw. brama opata Kuli.

– Figura Chrystusa dźwigającego krzyż – za dzwonnicą.

– Statua Niepokalanej Wspomożycielki, wotum za ocalenie kościoła podczas I wojny światowej o pomnik-głaz poświęcony obrońcom Ojczyzny – przed kościołem.

– Popiersie ks. Jana Bosko, założyciela salezjanów – po stronie północnej kościoła.

– Ogród nowicjatu z kwaterami z XVIII-XIX w. – na zapleczu zespołu kościelno-klasztornego.

Ogród przyklasztorny w Czerwińsku nad Wisłą

Przepięknie urządzony, rozległy teren ogrodowy położony jest na tyłach klasztoru. Warto się tam udać na spacer, gdyż nastrój tam panujący z łatwością przeniesie nas w rejony śródziemnomorskich ogrodów:) Nawet jabłonie w sadzie, gdy przymrużymy oczy, wyglądają trochę jak gaj oliwny!

Zabytkowe domy w Czerwińsku nad Wisłą

Z centrum miasta, czyli Placu Batorego, warto przejść się ulicą Klasztorną. To przy niej mieści się aż 9 mieszkalnych, drewnianych domów z XIX wieku. Przy samym placu również znajdziemy kilka. Choć zniszczone, tworzą niesamowity klimat. Taka niska drewniana zabudowa w mieście to wyjątkowa sytuacja. Marzy mi się, aby kiedyś przejść się po polskich miasteczkach, gdzie taka miejska tkanka jest pieczołowicie odrestaurowana z poszanowaniem historii. Takie magiczne chwile przeżyliśmy parę lat temu spacerując po norweskim Stavanger. Kto był, niech da znać w komentarzach jak wspomina to miasto:)

Poniżej znajdziesz mapkę z ciekawymi miejscami w Czerwińsku nad Wisłą.

Jeśli ten wpis się Tobie spodobał, to będzie nam mega miło jeśli zostawisz komentarz. A jeśli uważasz, że wpis warto pokazać światu dalej będzie super jeśli go udostępnisz na swoim Facebooku, Tweeterze lub Instagramie:)

Ponadto zachęcamy, abyś obserwował nas na naszych kanałach społecznościowych, aby żaden nowy wpis Cię nie ominął:)